10 sự kiện nổi bật của Hải quan Việt Nam năm 2022

Sự kiện 1: Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030, làm cơ sở cho việc hướng tới xây dựng Hải quan Việt Nam thông minh, chính quy, hiện đại.

Ngày 20/5/2022, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã ký Quyết định số 628/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030.

Chiến lược phát triển Hải quan xác định mục tiêu tổng quát, các mục tiêu cụ thể, chỉ tiêu phấn đấu và hệ thống các giải pháp xây dựng và phát triển Hải quan Việt Nam đến năm 2030. Theo đó mục tiêu tổng quát của Chiến lược là “Xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm Hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện Chính phủ số, với mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh. Nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hải quan, quản lý hải quan. Quản lý thu thuế đối với hoạt động xuất nhập khẩu hiệu quả. Tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, du lịch và vận tải hợp pháp qua biên giới, tạo môi trường xuất nhập khẩu minh bạch, công bằng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, góp phần đảm bảo an ninh, an toàn xã hội và bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia”.

Cùng với việc xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030, Tổng cục Hải quan đã xây dựng và ban hành Kế hoạch chuyển đổi số của ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 tại Quyết định số 707/QĐ-TCHQ ngày 4/5/2022. Quyết định được ban hành với quan điểm thực hiện chuyển đổi số là động lực trong xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh, đồng thời đây được xem là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài, phải tiến hành kiên quyết, kiên trì, liên tục với bước đi vững chắc, chủ động và có trọng tâm, trọng điểm, kế thừa những kết quả đạt được, đi đôi với đổi mới sáng tạo.

Sự kiện 2: Tăng cường cải cách hành chính, hiện đại hoá, tạo thuận lợi cho thương mại của ngành Hải quan đưa đến kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam lần đầu tiên vượt mốc 700 tỷ USD, nhưng vẫn đảm bảo an ninh, an toàn và chống thất thu.

Theo Tổng cục Hải quan, đến ngày 15/12/2022, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam chính thức cán mốc 700 tỷ USD. Đây là một kết quả ấn tượng cho sự nỗ lực không ngừng của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp trong thời gian qua.

Kết quả này sẽ là cơ sở quan trọng để các bộ, ngành hoàn thành nhiệm vụ được giao, từng bước khôi phục sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là ngành Tài chính, Tổng cục Hải quan tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2022, tạo đà thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam, tiếp tục khẳng định vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng hàng hóa toàn cầu.

Sự kiện 3: Đấu tranh chống buôn lậu hàng cấm đạt kết quả ấn tượng với việc bắt giữ số lượng lớn ma tuý: trên 1 tấn các loại ma tuý, bắt giữ 270 đối tượng.

Năm 2022, tình hình tội phạm ma túy, hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất qua biên giới vẫn hết sức phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Đặc biệt tuyến bưu điện, chuyển phát nhanh, hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma tuý có chiều hướng gia tăng cả về quy mô, số lượng, tính chất phức tạp.

Trong năm 2022, ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ: 303 vụ/270 đối tượng, trong đó cơ quan hải quan chủ trì 163 vụ. Tang vật thu được gồm: 165 kg Heroin và 20 bánh heroin; 162 kg Cần sa; 51 kg thuốc phiện; ma tuý tổng hợp 668 kg và 6.624 viên...

Sự kiện 4: Phát hiện, điều tra nhiều vụ gian lận thương mại với hàng hoá trị giá lớn, có những vụ án lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Khởi tố 48 vụ, kiến nghị cơ quan khác khởi tố 141 vụ, tăng 23% so với cùng kỳ.

Năm 2022 cũng là năm thành công của ngành Hải quan trong việc kiểm soát, xử lý, buôn lậu gian lận thương mại số lượng lớn hạt điều, có vụ trị giá hàng nghìn tỷ đồng. Nắm bắt được tình hình lượng hạt điều nguyên liệu nhập khẩu tăng bất thường, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị liên quan triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ tập trung làm rõ các dấu hiệu bất thường về hoạt động xuất nhập khẩu hạt điều đối với 437 vụ việc, đã kết thúc kiểm tra 370/437 vụ việc.

Kết quả, cơ quan Hải quan đã khởi tố 07 vụ buôn lậu liên quan đến mặt hàng điều, chuyển cơ quan điều tra 13 vụ việc, 78 vụ việc đã ấn định và xử phạt vi phạm hành chính 60,5 tỷ đồng. Từ ngày 16/12/2021 đến 15/12/2022: Ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp, phát hiện, bắt giữ, tổng số 16.824 vụ việc vi phạm tăng 15%, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 8.450 tỷ đồng, tăng 211 % so với cùng kỳ năm 2021; số thu NSNN đạt 459 tỷ đồng, tăng 57,9 %. Cơ quan Hải quan khởi tố 48 vụ, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2021, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 141 vụ đối với các vụ.

Sự kiện 5: Năm thứ sáu liên tiếp Tổng cục Hải quan đứng đầu về cải cách hành chính khối Tổng cục và luôn trong top đầu về chỉ số sẵn sàng ứng dụng công nghệ thông tin.

Trong những năm qua, Tổng cục Hải quan đã được Chính phủ, các Bộ, Ngành và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá là một trong những cơ quan đi đầu trong cải cách, hiện đại hóa. Theo Quyết định số 2154/QĐ-BTC ngày 25/10/2022 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, năm 2021 là năm thứ sáu liên tiếp Tổng cục Hải quan đứng đầu trong khối Tổng cục và tương đương thuộc Bộ Tài chính về Chỉ số cải cách hành chính. Đây là sự ghi nhận những kết quả mà Hải quan Việt Nam đã đạt được về thực hiện cải cách hành chính trong những năm qua.

Sự kiện 6: Năm thu thuế xuất nhập khẩu vượt dự toán cao nhất từ trước tới nay, dự kiến đạt 440 nghìn tỷ đồng, vượt 80 nghìn tỷ đồng so với dự toán được giao và 20 nghìn tỷ đồng so với chỉ tiêu phấn đấu.

Với sự nỗ lực của toàn Ngành, đến ngày 20/12/2022, tổng thu NSNN từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 425.593 tỷ đồng, bằng 120,9% dự toán, bằng 101,3% chỉ tiêu phấn đấu (420.000 tỷ đồng), tăng 13,95% so với cùng kỳ năm trước. Dự kiến số thu năm 2022 đạt 440 ngàn tỷ, vượt 80 ngàn tỷ so với dự toán được giao và 20 ngàn tỷ so với chỉ tiêu phấn đấu.

Để có được mức tăng trưởng đáng phấn khởi sau đại dịch Covid 19 là kết quả nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, đã vượt qua khó khăn để ổn định sản xuất, giữ vững thị trường, bảo đảm chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế. Cùng với đó là sự quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đồng hành với doanh nghiệp và người dân để tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là sự đóng góp quan trọng của ngành hải quan trong việc hỗ trợ doanh nghiệp xuất nhập khẩu, bảo đảm nguồn nguyên liệu, chuỗi cung ứng, cũng như đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đẩy nhanh thủ tục thông quan. 

Sự kiện 7: Đưa ra giải pháp, công cụ quản lý đối với việc hàng hoá XNK qua đường bộ bằng việc triển khai Hệ thống khai báo, tiếp nhận, xử lý Bản kê thông tin hàng hoá nhập khẩu.

Hệ Thống đã thể hiện những ưu điểm vượt trội:

Hệ thống được hoàn thiện và bổ sung một số chức năng hỗ trợ người dùng đã mang lại nhiều lợi ích, giúp tiết kiệm được thời gian, chi phí, giấy tờ, hồ sơ, nhân lực…

Người khai hải quan, doanh nghiệp có thể nộp tại bất kỳ địa điểm nào có kết nối internet, một nhân viên khai báo cho nhiều bản kê. Hệ thống tự động tiếp nhận và trả kết quả cho người khai. Người khai chỉ cần sử dụng kết quả và cung cấp số bản kê/ mã vạch (barcode) cho cơ quan hải quan để xác nhận hàng vào cửa khẩu. Người khai hoàn toàn chủ động, lưu thông tin, khai bổ sung sửa đổi trước khi nộp lên hệ thống, không cần in bản kê để chờ cơ quan hải quan đóng dấu xác nhận, không phải lưu hồ sơ giấy.

Đối với cơ quan Hải quan: hệ thống tự động tiếp nhận, kiểm tra và trả kết quả cho người khai, tiếp nhận số bản kê/mã barcode, tra cứu trên hệ thống, tra cứu và xác nhận thông tin và hàng hóa vào lãnh thổ trên hệ thống thì đây là một nghiệp vụ rất quan trọng trong công tác cải cách, hiện đại hoá của ngành Hải quan, tạo cơ sở dữ liệu điện tử phục vụ Hệ thống Hải quan số, hải quan thông minh đối với cửa khẩu biên giới đường bộ, đường sông quốc tế.

Sự kiện 8: Ký Tuyên bố Ý định về tăng cường, mở rộng hợp tác lẫn nhau giữa Tổng cục Hải quan Việt Nam với Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ.

Nhằm triển khai Hiệp định hỗ trợ lẫn nhau giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Hợp chúng quốc Hoa Kỳ có hiệu lực từ ngày 20/5/2020, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn đã có chuyến công tác tại Hải quan Hoa Kỳ từ ngày 6-10/6/2022 và hội đàm song phương với Cao ủy Hải quan Hoa Kỳ để trao đổi về các hoạt động hợp tác song phương trong khuôn khổ Hiệp định hỗ trợ lẫn nhau trong lĩnh vực hải quan giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong thời gian tới.

Sau Hội đàm, Lãnh đạo Hải quan hai nước đã ký Tuyên bố Ý định về tăng cường, mở rộng hợp tác lẫn nhau. Tuyên bố Ý định này thể hiện mối quan tâm của hai Bên trong việc xây dựng mối quan hệ hợp tác lâu dài trên tinh thần hiệu quả, tập trung vào các vấn đề nghiệp vụ chuyên sâu và sẽ được hai Bên thực hiện ngay sau khi ký với phạm vi hợp tác và hỗ trợ nằm trong khuôn khổ các quy định của Hiệp định và các quy định pháp luật của mỗi bên.

Việc ký Tuyên bố Ý định về tăng cường, mở rộng hợp tác giữa Hải quan hai nước hứa hẹn sẽ thúc đẩy mạnh mẽ tăng cường hiệu quả thực thi Hiệp định đã ký, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác giữa hai cơ quan hải quan góp phần tạo thuận lợi cho thương mại hợp pháp song song với đảm bảo an ninh thương mại và an ninh quốc gia, đồng thời tăng cường năng lực cơ quan hải quan trong việc phát hiện và ngăn chặn các vi phạm hải quan tạo thuận lợi cho hàng hóa nhập khẩu của mỗi bên, qua đó thúc đẩy hơn nữa quan hệ kinh tế thương mại song phương giữa hai nước.

Sự kiện 9: Ban hành và triển khai Chương trình thí điểm hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan; Tổ chức thành công Diễn đàn Hải quan - Doanh nghiệp với chủ đề: “Hải quan Việt Nam tạo thuận lợi cho thương mại và logistics phát triển” và tôn vinh "Doanh nghiệp nộp thuế lớn, tuân thủ tốt pháp luật về hải quan".

Tính đến ngày 8/11/2022, Cơ quan Hải quan đã thực hiện ký kết biên bản ghi nhớ với 160 DN tham gia Chương trình. Hiện nay các Cục Hải quan tỉnh, thành phố đang tiếp tục tiến hành tổ chức ký kết biên bản ghi nhớ với doanh nghiệp trên địa bàn các đơn vị quản lý.

Chương trình thí điểm bước đầu giúp cơ quan Hải quan nâng cao hiệu quả quản lý hải quan trong hoạt động xuất nhập khẩu và phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm pháp luật Hải quan. Thêm vào đó, thiết lập quan hệ đối tác giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp, doanh nghiệp tham gia Chương trình trở thành đối tác tin cậy, đồng hành cùng cơ quan Hải quan và là thành viên lan tỏa những lợi ích của Chương trình.

Từ đó nâng cao tính tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan trong cộng đồng doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước của cơ quan hải quan. Đặc biệt, góp phần đáp ứng các yêu cầu cải cách, hiện đại hóa, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia theo Nghị Quyết 02/NQ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ.

Ngày 8/9, Diễn đàn Hải quan- Doanh nghiệp diễn ra với chủ đề: “Hải quan Việt Nam tạo thuận lợi cho thương mại và logistics phát triển” và tôn vinh "Doanh nghiệp nộp thuế lớn, tuân thủ tốt pháp luật về hải quan". Đây là hoạt động thiết thực, thể hiện sự quan tâm, đồng hành của ngành Hải quan cùng doanh nghiệp trong hoạt động tạo thuận lợi cho thương mại và logistics phát triển tại Việt Nam; qua đó ghi nhận, biểu dương, tôn vinh 9 doanh nghiệp đóng góp số thuế lớn qua hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa vào ngân sách Nhà nước, tuân thủ tốt pháp luật về hải quan, góp phần vào sự phát triển kinh tế của đất nước.

Sự kiện 10: Tổ chức thành công Đại hội 52 chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ quan Tổng cục Hải quan nhiệm kỳ 2022-2025.

Thực hiện Điều lệ Đảng và các quy định, hướng dẫn của Trung ương về tổ chức đại hội chi bộ trực thuộc nhiệm kỳ 2022 - 2025, ngày 20/6/2022, Ban Thường vụ Đảng ủy cơ quan Tổng cục Hải quan đã ban hành Hướng dẫn số 334 -HD/ĐU về tổ chức đại hội chi bộ trực thuộc nhiệm kỳ 2022 - 2025 trong Đảng bộ cơ quan Tổng cục Hải quan.

Đại hội chi bộ là đợt sinh hoạt chính trị quan trọng của chi bộ và toàn thể đảng viên, vì vậy được chuẩn bị chu đáo. Trong thời gian từ ngày 2/8/2022 đến ngày 11/10/2022, 52 chi bộ trực thuộc Đảng bộ Cơ quan Tổng cục Hải quan tổ chức đại hội thành công tốt đẹp cả về nội dung, hình thức, cách thức.

Thanh Tâm