Báo Tiền Phong đưa tin, Bộ Công Thương vừa có báo cáo gửi Thủ tướng về dự thảo quyết định thay thế Quyết định 24 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân đã được trình trước đó.
Trong báo cáo gửi Thủ tướng, Bộ Công Thương cho biết, cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện đang được thực hiện theo Quyết định 24/2017 và áp dụng theo quy tắc: Thời gian giữa 2 lần điều chỉnh là 6 tháng. Việc tăng giá điện sẽ được thực hiện nếu cơ quan quản lý rà soát, kiểm tra và xác định các chi phí đầu vào khiến giá thành điện tăng từ 3% trở lên.
Trong khi đó, dự thảo mới thay thế Quyết định 24 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân do Bộ Công Thương đề xuất, thời gian điều chỉnh giá điện sẽ được giảm từ 6 tháng xuống 3 tháng/lần. Như vậy, mỗi quý sẽ có một đợt thay đổi giá nếu chi phí đầu vào của giá điện liên tục tăng và 1 năm giá sẽ được cập nhật tối đa 4 lần theo chi phí phát điện.
Bộ Công Thương cho biết, dù đã có quy định về việc tăng giá điện nhưng việc thực thi quyết định này không diễn ra định kỳ. Từ năm 2017 đến nay, giá điện mới được điều chỉnh 3 lần với mức tăng 6,08% vào năm 2017, 8,36% vào năm, 2019 và được giữ nguyên trong suốt 4 năm (tháng 5/2023 vừa qua mới tăng thêm 3%).
Thực tế điều chỉnh giá bán điện bình quân các năm qua luôn thấp hơn so với phương án đề xuất của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và kết quả rà soát của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Điều này dẫn tới chi phí bị dồn tích do mức điều chỉnh không đủ để thu hồi các chi phí phát sinh chưa được tính hoặc chưa được tính đủ vào giá điện.
"Đề xuất rút ngắn thời gian điều chỉnh giá tối thiểu 6 tháng xuống 3 tháng là phù hợp. Việc này đảm bảo chi phí không bị dồn tích nhiều, gây ảnh hưởng tới cân bằng tài chính của EVN, và dần đưa giá điện thích ứng với biến động các thông số đầu vào theo thị trường", Bộ Công Thương cho hay. Bộ này cũng cho biết, các bộ, ngành không phản đối khi được lấy ý kiến.
Theo báo Tuổi trẻ, giải trình thêm một số ý kiến chuyên gia về vấn đề này, đặc biệt là đề xuất cần đảm bảo tính công khai minh bạch, tránh lạm quyền, cần thành lập Hội đồng năng lượng độc lập ngoài EVN.
Bộ cho hay việc thực hiện điều chỉnh giá điện các năm qua đã ngày càng minh bạch hơn khi có sự tham gia của các bộ, cơ quan có liên quan như Bộ Tài chính, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước.
Do đó, việc thành lập Hội đồng năng lượng độc lập là không cần thiết.
Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng việc điều chỉnh giá điện 3 tháng/lần không nhất thiết phải điều chỉnh toàn bộ bảng giá, mà có thể đặt ra phụ trợ nhiên liệu. Có nghĩa khi nào giá than tăng thì giá điện cũng tăng theo và ngược lại, khi giá than giảm thì giá điện cũng phải giảm theo.
Theo Bộ Công Thương, cơ chế điều chỉnh giá điện tại dự thảo quyết định bao gồm 2 cơ chế: cơ chế điều chỉnh hằng năm theo biến động thông số đầu vào của tất cả các khâu và cơ chế điều chỉnh trong năm theo biến động của chi phí khâu phát điện, phân bổ các khoản chi phí chưa được tính vào giá điện.
Trong đó, chi phí khâu phát điện chiếm tỉ trọng lớn nhất trong tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN (trên 80%).
Chi phí này phụ thuộc giá nhiên liệu, cơ cấu sản lượng điện, tỉ giá ngoại tệ. Vì vậy cần xem xét tổng thể biến động của các yếu tố này tới chi phí phát điện.
Riêng về giá nhiên liệu, cần thiết phải xem xét biến động giá các loại nhiên liệu (than, dầu và khí) để phản ánh đầy đủ tác động đến chi phí phát điện.
Ngoài ra, do việc điều chỉnh giá điện cần thực hiện theo lộ trình để tránh gây tác động lớn đến kinh tế vĩ mô, sẽ dẫn đến những khoản chi phí còn treo lại chưa được thu hồi trong lần điều chỉnh trước. Vì vậy ngoài chi phí phát điện, việc phân bổ các khoản chi phí còn treo này cũng cần được xem xét khi tính toán điều chỉnh giá điện ở các lần tiếp theo.
Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương tiếp tục bảo lưu quan điểm sửa đổi cơ chế điều chỉnh giá điện 3 tháng/lần, đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành quyết định thay thế quyết định số 24 đã được trình trước đó.
Vân Anh(T/h)
