PV: Thưa Đại sứ, ông đánh giá thế nào khi nhìn lại 10 năm hai quốc gia Việt Nam – Hoa Kỳ xác lập quan hệ đối tác toàn diện?
Ông Nguyễn Quốc Cường: 10 năm qua kể từ khi Việt Nam và Hoa Kỳ thiết lập Đối tác toàn diện, quan hệ giữa hai nước đã có những bước phát triển mạnh mẽ và toàn diện, cả về chiều rộng và chiều sâu. Sự phát triển đó chứng tỏ quan hệ hai nước đang đi đúng hướng và quyết định lập đối tác toàn diện vào năm 2013 là một quyết định đúng đắn.
10 năm qua, một trong những kết quả nổi bật nhất đó chính là sự phát triển nhanh chóng của mối quan hệ trên cả 9 lĩnh vực ưu tiên hợp tác mà hai bên đã xác định trong Tuyên bố chung năm 2013: chính trị-ngoại giao, an ninh-quóc phòng, kinh tế-thương mại, khoa học-công nghệ, giáo dục, môi trường và y tế, văn hoá, du lịch và giao lưu nhân dân…
Thương mại hai chiều hai nước tăng ở mức kỷ lục, từ 25 tỷ USD năm 2012 lên 139 tỷ USD năm 2022, tăng 5,5 lần. Hoa Kỳ hiện đã trở thành thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của Việt Nam với kim ngạch hai năm qua đều đạt mức kỷ lục hơn 100 tỷ USD. Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 7 trong số các bạn hàng của Hoa Kỳ.
Y tế cũng là một trong những lĩnh vực hợp tác nổi trội, nhất là dịp đại dịch Covid-19. Hoa Kỳ là nước viện trợ lớn nhất vaccine Covid-19 cho Việt Nam với hơn 40 triệu liều, cùng với đó là nhiều trang thiết bị y tế.
Hoa Kỳ cũng đã quyết định lập Trung tâm CDC khu vực ngay tại Việt Nam. Việt Nam cũng đã trao tặng chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ nhiều khẩu trang y tế trong lúc chính mình cũng còn đang thiếu thốn.
Về giáo dục, với hơn 30 ngàn sinh viên, lưu học sinh đang học tập ở Hoa Kỳ. Việt Nam là quốc gia đứng đầu trong số các nước đông nam Á phái cử du học sinh sang Hoa Kỳ, mặc dù Việt Nam không phải là nước có số dân đông nhất trong khu vực.
Đó là những "con số biết nói", minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ hai nước về chiều rộng.
Còn về chiều sâu, tôi nghĩ rằng thành tựu nổi bật nhất đó chính là lòng tin chính trị giữa hai nước đã được tăng cường và củng cố đáng kể. Việc hai nước vượt qua được những khác biệt do thể chế chính trị khác nhau, để có được những hợp tác hiệu quả như nêu trên thì quan trọng nhất chính là việc xây dựng và củng cố lòng tin với nhau.
Trong Tuyên bố chung 2013, hai nước đã xác định các nguyên tắc của mối quan hệ đối tác toàn diện, trong đó có nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của nhau.
Đây là những nguyên tắc rất quan trọng, nhất là việc Hoa Kỳ lần đầu tiên khẳng định tôn trọng thể chế chính trị của Việt Nam. Nguyên tắc này được nhiều lần tái khẳng định trong các cuộc gặp cấp cao giữa hai nước sau đó, trong đó có chuyến thăm lịch sử của Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam tới Hoa Kỳ năm 2015.
Đồng thời, lãnh đạo Hoa Kỳ cũng nhiều lần khẳng định Hoa Kỳ ủng hộ một nước Việt Nam hùng mạnh, độc lập, tự cường và thịnh vượng.
Lập trường của Hoa Kỳ ủng hộ Việt Nam có tiếng nói và vai trò lớn hơn ở các vấn đề khu vực và quốc tế, trong đó có vấn đề biển Đông cũng góp phần củng cố lòng tin chính trị giữa hai nước hơn nữa.
PV: Trong 10 năm kể từ khi trở thành đối tác toàn diện, các chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama, Tổng thống Donald Trump đến Hà Nội gặp ông Kim Joong-un và tiếp đây là chuyến thăm của ông Biden, ông đánh giá thế nào về triển vọng quan hệ của Việt Nam - Hoa Kỳ trong thời gian tới?
Ông Nguyễn Quốc Cường: Với chuyến thăm Việt Nam sắp tới của Tổng thống Joe Biden, thì kể từ khi hai nước bình thường hoá quan hệ vào năm 1995, tất cả các đời Tổng thống Hoa Kỳ, dù thuộc Dân chủ hay Cộng hoà đều tới thăm Việt Nam.
Đây cũng là một thực tế hiếm có trong quan hệ của Hoa Kỳ với các nước khác trong khu vực Đông Nam Á hay ngay cả với những đồng minh của Hoa Kỳ. Việc này chứng tỏ hai điều.
Thứ nhất, đó là sự thống nhất cao trong nội bộ Hoa Kỳ, cả dân chủ và cộng hoà, trong việc tăng cường quan hệ với Việt Nam theo hướng ổn định và lâu dài. Thứ hai, là Hoa Kỳ thực sự coi trọng vai trò và vị thế quốc tế của Việt Nam, không chỉ là bằng lời nói.
Vì lẽ đó, tôi tin rằng quan hệ hai nước sẽ ngày càng phát triển xứng tầm. Tôi cũng chú ý tới việc lãnh đạo Hoa Kỳ đã nhiều lần bày tỏ mong muốn nâng tầm quan hệ với Việt Nam và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khi tiếp Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken tháng 4 năm nay cũng đã đề cập tới việc nâng tầm mối quan hệ này. Tôi cho rằng việc nâng tầm quan hệ hai nước phù hợp với lợi ích của nhân dân hai nước và với hoà bỉnh, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới.
PV: Không chỉ mở ra cơ hội hợp tác về chính trị, theo đánh giá của ông những hợp tác kinh tế của Việt Nam - Hoa Kỳ sau chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden sẽ tiến triển ra sao? Và trong tương lai gần, quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ sẽ có những bước phát triển nào tiếp theo?
Ông Nguyễn Quốc Cường: Lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư chắc chắn sẽ tiếp tục là một trong những trụ cột chính trong hợp tác giữa Việt Nam và Hoa kỳ những năm tới. 10 năm kể từ khi thiết lập đối tác toàn diện, quan hệ kinh tế thương mại giữa hai nước như tôi đã nhấn mạnh ở trên là một điểm sáng và đã có những bước phát triển vượt bậc.
Hiện nay, bước vào giai đoạn hậu Covid-19, hai nước lại đang đứng trước những cơ hội hợp tác mở rộng hơn nữa.
Trước hết, đó chính là sự phát triển kinh tế năng động và các chính sách hội nhập quốc tế của Việt Nam những năm qua đã giúp Việt Nam ở vị thế tốt hơn.
Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen trong chuyến thăm Việt Nam tháng 7 vừa qua khẳng định Việt Nam hiện đã trở thành "người chơi" quan trọng trên trường quốc tế, đóng vai trò then chốt trong nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu như dệt may, điện tử…, và Việt Nam đã trở thành "điểm nút" quan trọng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu.
Điều này lại phù hợp với chính sách mới của Chính quyền Hoa Kỳ là muốn đa dạng hoá chuỗi cung ứng, giảm thiểu những cú sốc do đứt gãy chuỗi cung ứng và rủi ro chính trị, nhằm xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu an toàn và đáng tin cậy thông qua chủ trương "friendshoring". Việc nâng tầm quan hệ hai nước sẽ giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào những lĩnh vực mới đang là ưu tiên hàng đầu này của chính phủ Hoa Kỳ.
XEM THÊM:
Phó Tổng thống Mỹ khẳng định ý nghĩa chuyến thăm Việt Nam của ông Joe Biden
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden sẽ thăm Việt Nam
Bên cạnh đó, những lĩnh vực hợp tác mới như ứng phó, chống biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, xây dựng cơ sỏ hạ tầng chất lượng cao cũng mở ra nhiều cơ hội hợp tác giữa hai nước trong những năm tới. Các nước G7 gần đây cũng đã cam kết nhằm huy động 600 tỷ USD đầu tư vào cơ sở hạ tầng vài năm tới thông qua sáng kiến “Đối tác về Cơ sở hạ tầng và Đầu tư toàn cầu”.
Xin cảm ơn Đại sứ.
NHẬT DUY
