Theo phản ánh của người dân xã Hà Tân (Hà Trung, Thanh Hóa), suốt nhiều năm nay, người dân trên địa bàn xã phải sống và thở một bầu không khí ngột ngạt do hoạt động khai thác và chế biến đá trên địa bàn gây ra. Tình trạng ô nhiễm bụi, có nguy cơ ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt của người dân cùng hàng đoàn xe tải trọng lớn vận chuyển đất đá, vật liệu thi công cao tốc Bắc Nam hoành hành ngày đêm khiến thực trạng ô nhiễn càng trở nên trầm trọng.
Có mặt tại xã Hà Tân, PV ghi nhận hình ảnh thực tế một đại công trường khai thác và chế biến đá đang hoạt động chung với khu dân cư. Từ đầu làng đến cuối thôn là những xưởng chế tác đá, mỏ khai thác đá thì treo ngay trên nóc nhà dân, con đường dân sinh gần như trở thành con đường riêng của các doanh nghiệp khai thác và chế biến đá bởi chỉ toàn xe vận chuyển đá khối, đá tảng nghênh ngang. Bụi trùm kín đường, bụi trắng cỏ cây, cả một bầu không khí ở thôn Nam Thôn và thôn Quan Tương chìm trong một mầu trắng mờ đục. Để hạn chế bụi tốc lên, người dân hai bên đường chỉ còn cách tự tưới nước trước cửa nhà mình.
Một người dân xin được dấu tên ở Nam Thôn 2 chia sẻ: Bao nhiêu năm nay chúng tôi luôn sống trong tâm trạng thấp thỏm lo sợ vì mỏ đá treo trên nóc nhà. Sau nhà thì mỏ đá, trước nhà thì xưởng làm đá. Mỗi lần mỏ đá họ nổ mìn nhà cửa rung lên bần bật, không biết họa khi nào mà tránh. Bụi bặm, ồn ào, nguy hiểm rình rập khiến cuộc sống của nhiều người dân ở thôn này bị đảo lộn…
Dọc tuyến đường dân sinh rộng chừng 7 mét tắc cứng vì hai đoàn xe tải trọng lớn ngược chiều tránh nhau. Cổng làng ngay trước ủy ban xã vỡ nát, bật cả thép vắt vẻo ra đường. Con đường trước ủy ban xã nườm nượp xe chở đất đá qua lại, học sinh tan trường chen lấn với những chiếc xe chở đá tảng cồng kềnh, nghênh ngang trên tuyến, bụi kéo mù đường, ủy ban xã Hà Tân cũng chìm trong bụi. Tuy nhiên, trước thực trạng này, tuyệt nhiên không ghi nhận được sự xuất hiện của lực lượng chức năng nào có mặt để kiểm soát tình hình.
Vừa kéo dây tưới nước trước nhà, một người dân thôn Quan Tương vừa nói trong bức xúc: “Đây là những hình ảnh quen thuộc như cơm bữa rồi, ngày nào mà không tắc như vậy, trừ những hôm trời mưa xe không chạy. Mà xe không chạy, không bụi thì bẩn, không tránh đi đâu được… Họ tưới ở đâu thì không biết chứ ở đây chúng tôi không tưới thì cũng không ai tưới, một ngày tưới 4-5 lần mà vẫn bụi ngập nhà…”.
Tìm hiểu tình hình khai thác và chế biến đá trên dịa bàn xã được biết: Hiện tại Hà tân có tới 25 doanh nghiệp khai thác và chế biến đá cùng 15 mỏ đá. Năm 2022, kiểm tra thực tế công tác bảo vệ môi trường tại các cơ sở sản xuất đá cho thấy có một số tồn tại như: Công tác vệ sinh công nghiệp trong khuôn viên chưa được gọn gàng, sạch sẽ, bột đá, đá thải đổ tại nhiều vị trí trong khuôn viên các cơ sở; các phương tiện vận chuyển ra vào gây khói bụi mà chưa được khắc phục triệt để. Một số cơ sở không đầy đủ hồ sơ về bảo vệ môi trường và hợp đồng thu gom, xử lý chất thải…
Đem nội dung cùng những ghi nhận đến ủy ban xã Hà Tân đăng ký nội dung làm việc, PV không nhận được sự hợp tác của nhân viên văn phòng vì nhân viên ở đây cho rằng không có thẻ nhà báo, chỉ có giấy giới thiệu (dù giấy giới thiệu được ghi rõ nội dung và nhân sự làm việc cụ thể). Sau khi PV giải thích, vị nhân viên văn phòng xã Hà Tân cung cấp số điện thoại của ông Trương Văn Huấn - Chủ tịch xã để PV tự liên lạc đặt lịch hẹn. Tuy nhiên sau nhiều lần đến cơ quan không hẹn được lịch với ông Huấn do vị này không có mặt ở cơ quan, không trả lời điện thoại, PV đã tìm đến Bí thư Đảng ủy xã Hà Tân.
Trao đổi về nội dung phản ánh của người dân và thực tế ghi nhận được trên địa bàn, ông Nguyễn Ngọc Ngãi - Bí thư Đảng ủy xã Hà Tân xác nhận: “Sau khi có các doanh nghiệp hoạt động về các lĩnh vực đá trên địa bàn, chúng tôi cũng đã quán triệt chủ trương phải đảm bảo đúng quy định trong mọi hoạt động. Trước đây thì cũng có nhiều vấn đề, nhưng sau khi có sự kiểm tra, xử lý, chấn chỉnh cũng đã có nhiều thay đổi”.
Trao đổi về vấn đề xe trọng tải lớn lưu thông gây ô nhiễm và cày nát hạ tầng giao thông, gây ra guy cơ mất an toàn và mỹ quan nông thôn, ông Ngãi chia sẻ: Liên quan đến vấn đề này là do xe vận chuyển vật liệu cho thi công cao tốc, trước đây đường lành lặn, sau hơn 2 năm thi công cao tốc thì đường nát hết. Dân nhiều người bức xúc nhưng cán bộ xã cũng không làm được gì… Chúng tôi đã có văn bản kiến nghị lên tới Đại biểu quốc hội, tới đây có cuộc tiếp xúc cử tri, chúng tôi sẽ tiếp tục đề xuất vấn đề này (vấn đề tu sửa đường)... Xe tải trọng lớn nối đuôi nhau hàng chục chiếc chạy nát hết đường, không còn chỗ nào lành, xe quá khổ còn kéo vỡ cả cổng làng… công an xã thì không có thẩm quyền xử lý, công an huyện có về cũng chỉ trong giờ hành chính mà xe thì chạy nhiều về đêm và giữa trưa…
Được biết, thời gian qua, huyện Hà Trung cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản, môi trường trên địa bàn. Trong đó giao nhiệm vụ cho các phòng, ban, ngành, UBND các xã, thị trấn và các tổ chức, cá nhân có liên quan tổ chức thực hiện, kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm; chỉ đạo các đơn vị khai thác, chế biến khoáng sản tuân thủ đúng các quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác khoáng sản, đất đai, bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn lao động, sử dụng vật liệu nổ. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về Luật Khoáng sản cho UBND cấp xã và các đơn vị hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn.
Tuy nhiên không hiểu những văn bản và chỉ đạo đó được triển khai như thế nào, nhưng trên thực tế, các dấu hiệu vi phạm trong hoạt động khai thác và chế biến đá vẫn bộc lộ điểm yếu. Hoạt động vận chyển vật liệu cho cao tốc và một số công trình diễn ra trong thời gian dài đang tạo ra những áp lực đè lên cuộc sống, sinh hoạt của người dân xã Hà Tân, khiến người dân nơi đây chỉ còn biết hứng chịu trong bất lực.
Dù phải tạo điều kiện tốt cho doanh nghiệp và công trình trọng điểm Quốc gia, tuy nhiên cũng không thể vì những mục tiêu đó để đánh đổi môi trường và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân. Vì vậy, trước thực trạng đang diễn ra tại xã Hà Tân, kính đề nghị các cấp chính quyền sở tại, các ban ngành và lực lượng chức năng liên quan cần xem xét và sớm có biện pháp khắc phục.
Chúng tôi tiếp tục thông tin đến bạn đọc.
Lâm Ngọc
