Ngày 3/3, Thanh tra Chính phủ ban hành thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa, thoái vốn tại Tổng công ty Vận tải thủy (nay là Tổng công ty Vận tải thủy - CTCP).
Cơ quan thanh tra cho rằng, trước khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, VIVASO phải thực hiện việc xác nhận, đối chiếu công nợ và phải được khách nợ, chủ nợ ký biên bản, nhưng trong hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp VIVASO xác nhận, đối chiếu cả những khoản công nợ khi chưa được khách nợ, chủ nợ ký Biên bản đối chiếu.
Bên cạnh đó, Cảng Hà Nội đã không theo dõi khoản công nợ phải thu của Công ty TNHH Sao Nam Sông Hồng trên sổ sách kế toán với số tiền 16.388 triệu đồng, dẫn đến việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, thoái vốn sai mất vốn Nhà nước với số tiền l6.388 triệu đồng cần phải được xử lý theo quy định.
Đối với việc kiểm kê cảng Việt Trì (Phú Thọ), cảng Ninh Phúc (Ninh Bình) TTCP cho rằng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phê duyệt dự án Phát triển giao thông vận tải khu vực đồng bằng Bắc Bộ nhưng không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, phương án khai thác sử dụng của dự án; Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam, VIVASO thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản, thiểu danh mục cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (dự án WB6); chưa xử lý dứt điểm tài sản với quyền sử dụng đất.
Ban chỉ đạo cổ phần hoá, Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cổ phần hóa nhưng thiếu trách nhiệm không phát hiện hoặc cố tình không báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc không thể đồng thời thực hiện cổ phần hóa VIVASO và Côngty TNHH MTV Vận tải và Xếp dỡ đường thủy nội địa với việc đầu tư nâng cấp cảng Việt Trì và cảng Ninh Phúc bằng nguồn vốn WB6 (trong khi việc cổ phần hoá VIVASO và việc thực hiện dự án WB6 đều do Bộ GTVT chỉ đạo và quản lý).
TTCP cũng chỉ rõ việc Tổng công ty Vận tải thuỷ - CTCP khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép đã tự ý khai thác, sử dụng một phần cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (trong giai đoạn 2015 - 2020), cần phải được các cơ quan chức năng xem xét xử lý theo quy định, thu về ngân sách Nhà nước khoản lợi nhuận thu được do sử dụng. Tuy nhiên, khi xem xét xử lý cần xét đến các tài sản này đều nằm trên đất do VIVASO quản lý.
Những việc làm nêu trên đã dẫn đến hậu quả là phương án cổ phần hoá của VIVASO thiếu chính xác, tài sản cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc đã hoàn thành từ năm 2015 nhưng đến nay chưa được bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định, nguy cơ lãng phí vốn đầu tư với số tiền khoảng 134.995 triệu đồng khi không đưa vào sử dụng.
“Để xảy ra tốn tại và hậu quả nêu trên thuộc trách nhiệm của Ban Quản lý dự án, Cục đường thuỷ nội địa Việt Nam, Bộ GTVT khi thực hiện đầu tư xây dựng (không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, phương án khai thác sử dụng của dự án); VIVAS0, Tổ giúp việc, Đơn vị tư vấn, Ban Chỉ đạo cố phần hoá, Bộ GTVT khi thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản và báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án cố phần hoá không đúng quy định”, kết luận nêu rõ.
Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam và VIVASO cũng không đưa thực trạng vùng nước trước cảng do VIVASO quản lý và sử dụng với diện tích 357.000 m2 khiến phương án cổ phần hoá VIVASO thiếu chính xác.
Cũng theo TTCP, trong việc tổ chức phương án cổ phần hoá và chuyển doanh nghiệp thành Công ty cổ phần, Bộ GTVT quyết định chuyển nhượng 14.725.141 cổ phần phát hành lần đầu (do không bán hết) theo hình thức thoả thuận trực tiếp vói giá chuyển nhượng bằng với giá đấu bình quân của đợt phát hành lần đầu cho Công ty Liên hợp Xây dựng Vạn Cường không phải Nhà đầu tư tham gia đấu giá lần đầu là không đúng quy định.
Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc xây dựng phương án cổ phần hóa; xác định giá trị của doanh nghiệp để cổ phần hóa; việc xác định giá trị vốn Nhà nước tại thời điểm chính thức chuyển sang công ty cổ phẩn và việc thoái vốn Nhà nước đã được nêu.
Chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát quy định của pháp luật và nội dung hợp đồng ký kết với đơn vị tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp để xử lý theo thẩm quyền; kiến nghị Bộ Tài chính xem xét xử lý theo thấm quyền đối với Công ty TNHH Kiểm toán CPA VIETNAM (trước đây là Công ty Hợp danh Kiếm toán Việt Nam) tư vấn cổ phần hoá để xảy ra các tồn tại, vi phạmn liên quan đển xác định giá trị doanh nghiệp của VIVASO.
TTCP cũng kiến nghị kiểm điềm, xem xét xử lý trách nhiệm cá nhân thuộc quyền quản lý của Bộ Tài chính khi để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm đã được nêu.
Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao được kiến nghị tiếp nhận hồ sơ hai vụ việc sai phạm đã được kết luận liên quan gây lãng phí và thất thoát số tiền lớn để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Thứ nhất, Thanh tra Chính phủ chuyển nội dung cổ phần hóa đối với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn WB6 (cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc) với tổng giá trị đầu tư gần 135 tỷ đồng.
Thứ hai, việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, thoái vốn sai mất vốn nhà nước tại cảng Hà Nội với số tiền trên 16 tỷ đồng.
Nguyễn Lâm
